theatrika.gr

Ο Οδυσσέας στον Άγιο Παντελεήμονα

Δε μπορούσα να θυμηθώ με βεβαιότητα, βλέποντας την εικόνα του στο νοσοκομείο, ποιος είναι ο Καντίρ Χουσεϊν (ο Αφγανός εργαζόμενος στους Γιατρούς χωρίς Σύνορα που ξυλοκοπήθηκε άγρια το βράδυ του Σεπτέμβρη στον Άγιο Παντελεήμονα από την αγέλη των ξενοφοβικών λύκων). Η μνήμη υπερίσχυσε και ήρθε σαν χαστούκι. Είναι ο συμπαθητικός Καντίρ που πρωταγωνίστησε στο ντοκιμαντέρ ‘‘ένας Αφγανός Οδυσσέας’’ που γυρίστηκε από την Αννέτα Παπαθανασίου το 2008, προβλήθηκε αρχικά στο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης και κατέκτησε τη πρώτη διάκριση στο φεστιβάλ Roma Fictiοn. Περιγράφει την Οδύσσεια ενός πρόσφυγα (του Καντίρ) που κατάφερε να διαφύγει από το Αφγανιστάν όπου κρατούνταν από τους Ταλιμπάν. Τον είχαν αποχωρίσει από τους γονείς του από τα δεκαπέντε του όταν απήχθη από το σχολείο που φοιτούσε. Πολύπλαγκτος, διαμέσου θαλασσών και ηπείρων, κατάφερε να φτάσει στην Ελλάδα όπου ευχήθηκε να τελειώσουν τα βάσανά του. Ύστερα από πολλά χρόνια διαμονής στην Ελλάδα κι αφού γαλήνεψε η ψυχή του αποτολμά το ταξίδι της επιστροφής για να βρει τους χαμένους του γονείς και η τύχη θα τον ανταμείψει. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας απευθύνεται συχνά σε πρώτο πρόσωπο για να διηγηθεί τα βάσανά του, μιλώντας στη γλώσσα τη δική μας, την ελληνική.
Πρόβαλα πέρυσι την ταινία σε μαθητές της ΣΤ` Τάξης Δημοτικού (σχολείου της Λιβαδειάς) όπου εργαζόμουν ως δάσκαλος. Η βαθιά ανθρώπινη ιστορία του Καντίρ συγκίνησε άμεσα τα παιδιά, μετά από ένα χρόνο αναθυμόντουσαν ακόμα το όνομα του, έγινε ένα αγαπημένο συντροφικό φάσμα της παιδικής τους ηλικίας. Γέλασαν όταν τον είδαν να χορεύει αδέξια στο γαμήλιο γλέντι του, πόνεσαν όταν τον είδαν να κλαίει μέσα στην αγκαλιά των γονιών του σαν τους ξαναβρήκε. Αναρωτιέμαι όμως τι θα αισθάνθηκαν όταν είδαν την πληγωμένη εικόνα του Καντίρ στο νοσοκομείο, ίσως να μπερδεύτηκαν, ίσως να εξοργίστηκαν με την ανοησία των φανατισμένων ‘‘εθνοφρουρών’’. Η τέχνη είναι αντίδοτο απέναντι στην σκληρότητα της πραγματικότητας μα η καθημερινότητα φθονεί κάποτε και εκδικείται την ομορφιά της τέχνης.


Πολλοί Έλληνες ζουν αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό. Κόπιασαν, έμαθαν την γλώσσα και πόθησαν να γίνουν αποδεκτοί από τους ντόπιους. Σε κανένα δε θα άρεσε να βρεθεί αιμόφυρτος, πληγωμένος από την μοναξιά σε μια ψυχρή σκηνή του δρόμου (πράγμα πιθανό στη σημερινή συγκυρία που η Ελλάδα έχει διασυρθεί και οι Έλληνες προκαλούν στους γύρω τους την ‘‘υποψία’’).
Στο τέλος του ντοκιμαντέρ ο Καντίρ δηλώνει αμετάκλητα την απόφασή του να ζήσει στην Ελλάδα, δε μπορεί να επιστρέψει στο Αφγανιστάν για να εγκατασταθεί εκεί, έχει εξελληνιστεί πια, είναι ένας δικός μας.
Κάποιοι επιδίωξαν να του ανταποδώσουν την αγάπη που αισθάνεται για τη χώρα μας με το τυφλό μίσος, ο τρόμος του κενού που θίγει ο Νίτσε, η απουσία υψηλών ιδανικών που λειτουργούν σαν στηρίγματα στη ζωή, σε κάνει να αποδεχτείς για αντιστάθμισμα τα πιο ποταπά.
Ο Οδυσσέας ίσως δεν έφτασε στην πολυπόθητή Ιθάκη, το δισάκι του στον ώμο και ξανά σε πορεία νόστου…
Όμως ο Καντίρ είχε ένα κέρδος, έμαθε ν’ αγαπά δυο πατρίδες, εμείς πότε θα αγαπήσουμε τη δική μας; Δεν υπάρχει άλλος τρόπος γι' αυτό παρά να μάθουμε να αγαπάμε στοιχειωδώς τους ‘‘άλλους'', όχι μόνο τον Καντίρ επειδή είναι διάσημος ή επειδή μας γοήτευσε με την ταινία του αλλά το καθέναν όπως ο Καντίρ, αφού όλοι είμαστε στην πραγματικότητα ένας Καντίρ, όλοι είμαστε Οδυσσείς της  ζωής.

Γιώργος Π.Λ.

27/9/2010